Spannende keuzes maken

O nee, daar gaan we weer! In maart was het flink schrikken met corona en de ‘intelligente’ lockdown. Veel ondernemers schoten in de overlevingsstand: ze trapten op de uitgavenrem en hoopten dat het snel over zou zijn.

Nu is er een tweede golf, deze keer met een ‘gedeeltelijke’ lockdown. Hoe sta jij erin? De noodgrepen zijn nu wel op. Merk je dat je onder druk staat? Misschien zou je eigenlijk graag het roer om willen gooien. Maar dat kan toch niet? Nu investeren? Of toch wel? Hoe kun je dit soort spannende keuzes maken?

De markt is spannend

Als we iets geleerd hebben van eerdere crises, dan is het wel “cash is king”. Dat geldt tijdens een lock-down, maar ook op langere termijn, als er inderdaad een crisis komt, met stijgende werkeloosheid, meer faillissementen en dus ook minder werk.

Niet voor niets trapten ondernemers in maart op de uitgavenrem. We hoopten natuurlijk dat alles weer snel terug zou veren naar normaal, maar we wisten niet hoelang dat zou duren. In maart schreef ik al een artikel “Waarom business nooit meer ‘as usual’ wordt”. Intussen is er een tijdelijke ‘normaal’ opgelegd, waarvan iedereen weet dat het helemaal niet normaal is. Zodra het kan, willen we daar weer vanaf. Pas daarna kan er een ‘nieuwe normaal’ ontstaan.

Nu, 7 maanden later, zitten we dus nog steeds met onzekerheid. Die onzekerheid zorgt voor een soort verlamming in de markt. Wat gaat er gebeuren en wat moet je gaan doen? Zolang deze onzekerheid voortduurt, gaan we niet veel spannende keuzes maken.

Anticyclisch investeren

Mogelijk heb je wel nieuwe ideeën voor nieuwe producten, of voor een verandering in jouw voortbrengingsketen, of zelfs in jouw businessmodel. Maar het zijn onzekere tijden, met minder inkomsten en onduidelijkheid hoelang het nog duurt. Dit voelt niet als de ideale tijd om te investeren. Je wilt in eerste instantie overleven.

Aan de andere kant, is dit misschien toch de beste tijd om te investeren. Als namelijk duidelijk is waar de nieuwe normaal naartoe gaat, zien al jouw concurrenten het ook en is jouw voorsprong vervlogen. De toekomst is aan ondernemers die kansen zien voordat ze voor iedereen duidelijk worden. Als je nu innoveert, kun je na de crisis direct gaan groeien.

Wist je trouwens dat de beste innovaties vaak tijdens een crisis plaatsvinden? Zolang je kunt doorgaan met jouw business, is er geen reden om te vernieuwen. In goede tijden gaan daarom veel goede ideeën gewoon verloren. De urgentie van een crisis maakt enorm veel creativiteit los en dwingt ondernemers tot actie. Gebruik die creativiteit dus goed.

Spannende keuzes

De meeste spannende keuzes, zijn keuzes waar intellect en gevoel tegen elkaar in gaan. Investeren in onzekere tijden gaat tegen ons overlevingsinstinct in. We hebben altijd geleerd om bij gevaar voorzichtig te zijn en bij twijfel niet in te halen. Hoe kun je dan de keuze maken om te gaan investeren in tijden van onzekerheid?

Er zijn ondernemers die zeggen dat risico nu eenmaal bij het ondernemen hoort en dat je gewoon lef moet hebben. Dat klinkt heel stoer en de succesverhalen zijn altijd mooi. De blunderverhalen worden minder vaak verteld, maar zijn er natuurlijk ook.

De meeste ondernemers denken wel goed na voordat ze spannende keuzes maken. En dat is heel verstandig. Als je een goed doordacht plan hebt, kun je langer volhouden, ook als het tegenzit. En geloof me: ook als je er goed over nagedacht hebt, zul je nog steeds lef nodig hebben. Het komt dan nog steeds aan op durven ondernemen.

Het intelligente beslisproces

Je kunt op verschillende manieren tot een besluit komen. Je kunt bijvoorbeeld een plan B bedenken en afwegen of het beter is dan plan A. Als dat zo is, kun je kiezen om plan B te gaan volgen. Na verloop van tijd ondervind je de belemmeringen van plan B en ontdek je plan C, dat nog beter is. Dan stap je over op plan C. Dit wordt in de literatuur het vuilnisbakmodel genoemd. Dat klinkt niet aantrekkelen, maar deze methode wordt (onbewust) wel het meest gebruikt, zeker onder druk.

Zelf ben ik een sterk voorstander van het rationele model:

1. Identificeren van het probleem.
2. Alternatieve oplossingen genereren.
3. Kiezen van een oplossing.
4. Implementeren en evalueren van de oplossing.

Het grote voordeel van het rationele besluitvormingsmodel is dat je een moment hebt waarop je verschillende oplossingen naast elkaar legt en een keuze maakt. Als je een nieuwe medewerker wilt aannemen, heb je toch ook het liefste de keuze uit meerdere kandidaten? Het kiezen voor een nieuw product of nieuw businessmodel is een veel belangrijkere stap. Gun jezelf daarom de keuze uit meerdere opties.

Kiezen in de praktijk

In de praktijk kun je dit het beste doen door niet 1, maar meerdere mogelijke oplossingen te bedenken en die tegen elkaar af te wegen. Door middel van een goede brainstorm kun heel veel ideeën genereren. Daaruit kun je gevoelsmatig al snel een shortlist maken van de beste 3 tot 5 kanshebbers.

Om te bepalen welk idee het beste is, moet je verder op de ideeën inzoomen. Een lijst met voor-en nadelen is een optie, maar naarmate de keuzes spannender zijn, lijken meer details belangrijk. Dat maakt de keuze lang niet altijd eenvoudiger, want we kunnen met ons brein de complexiteit van te veel details niet goed aan.

In mijn adviespraktijk gebruik ik vaak een objectivering met 2 assen. Op de X-as staat een maat voor de snelheid, het gemak en/of de zekerheid waarmee je jouw plan kunt realiseren. Op de Y-as staat wat het jou op gaat leveren, in geld, geluk en/of gezondheid. Belangrijk is om de posities niet te bepalen op gevoel, maar te koppelen aan objectieve criteria, ook al moet je die inschatten. Het is vaak verrassend wat deze visualisatie oplevert.

Samen maak je betere keuzes

Spannende keuzes maken kun je beter niet alleen doen. Als je de plannen met iemand anders bespreekt, krijg je uit de dialoog een verrijking van inzichten. Als jouw sparringpartner het vermogen heeft om te coachen, krijg je bovendien meer inzicht in jouw persoonlijke afwegingen. Dat laatste kan jou helpen om niet in jouw oude patroon te blijven hangen en het probleem van Plan A echt op te lossen.

Wil je eens sparren met een business coach over jouw ondernemersvraagstuk? Plan een vrijblijvende kennismaking in. Dat kan zowel offline als online en er is nog nooit iemand dommer van geworden.